Przejdź do głównej zawartości

Big Lebowsky (1998)


Bracia Coen o Ameryce po raz kolejny. Ich komedia z 1998 roku "The Big Lebowsky" to niezwykły mariaż groteski z filmem noir. Inteligentną satyrą na szalone lata siedemdziesiąte, która uwodzi widza zabawą z konwencją.


Tytułowy bohater to podstarzały hippis Jeffrey Lebowski (Jeff Brigdes), wszem i wobec znany jako "Koleś" (Dude). Prowadzi on spokojny żywot. Słucha nieśmiertelnych hitów rocka, zalega z czynszem za mieszkanie, popija ulubionego drinka, "Białego Rosjanina". Okazjonalnie popala trawkę. Fabuła zawiązuje się, gdy w monotonną egzystencję Kolesia wkracza dwóch zbirów, John i Woo. Pół biedy, że głowa bohatera ląduje w muszli klozetowej. Gorzej, że w ramach groźby Woo obsikuje jedyny dywan Kolesia. A to przecież on nadawał wnętrzu ten niepowtarzalny charakter ("The rug really tied the room together!"). Okazuje się, że bandyci pomylili Jeffrey'a z milionerem o tym samym nazwisku. Koleś postanawia wyjaśnić całą sprawę. Od tej pory niczym Philip Marlowe wkroczy w świat zawikłanej zagadki kryminalnej. Milioner poprosi go o nietypową przysługę. Koleś ma pośredniczyć w przekazaniu miliona dolarów porywaczom, którzy uprowadzili młodziutką żonę milionera, zalotną blondynkę Bunny (Tara Reid).


W sprawie pojawi się wiele aspektów. Prosty plan przekazania okupu skomplikuje interwencja najlepszego kolegi Jeffrey'a, Waltera (John Goodman). W ręce bandytów zamiast walizki trafią jego brudne gacie. Córka milionera, ekscentryczna artystka Maude (Julianne Moore), odkryje przed Kolesiem pornograficzną przeszłość słodkiej Bunny. Niemieccy nihiliści zagrożą mu kastracją, a walizka z pieniędzmi przepadnie wraz ze skradzionym w tajemniczych okolicznościach zdezolowanym samochodem.


Widz staje przed dziełem prawdziwie postmodernistycznym. Wyluzowany Koleś, wzorowy przedstawiciel lat siedemdziesiątych, podlega nagle nieubłaganym prawom filmu noir. Jego zleceniodawca to milioner kaleka, nad basenem spotyka zdeprawowaną piękność, trafia do siedziby lokalnego gangstera, w domu zastaje nagą kusicielkę, a między kolejnymi wątkami regularnie dostaje w zęby. Nie potrzeba dodawać, że niczym Bogart ani na moment nie traci zimnej krwi. Świat Johna Hustona miesza się ze światem Coenów. Narratorem historii jest wąsaty kowboj, John Goodman cytuje swoją rolę z "Burtona Finka", John Torturro przywdziewa obcisły fioletowy kombinezon i przed rzutem oblizuje kulę do kręgli. Nieprzytomny Koleś przeżywa musicalową wizję z Maude przebraną za Walkirię. "Big Lebowsky" unika jednak prostego szablonu parodii. Choć z łatwością odczytujemy satyrę na hippisow, fanatycznych weteranów z Wietnamu czy kult Burgerów, bohaterowie historii to postacie z krwi i kości. W krzywym zwierciadle amerykańskich mitów zachowują osobowość, co pozwoli Coenom na wyjście o krok poza banalną konwencję. A dzieje się tak za sprawą kręgli. Kręgle są życiową pasją Kolesia, Waltera i Dave'a (Steve Buscemi). Coroczne rozgrywki i treningi praktycznie organizują cały ich tryb życia. Odpowiednie buty, lśniące kule i zasady to świętość. Prawdziwe amerykańskie sacrum, którego Walter gotowy bronić z pistoletem w dłoni. To dzięki temu sacrum "Big Lebowsky" zawędruje tam, gdzie często prowadzą nas w swoich filmach genialni bracia: w czarny humor, niebezpiecznie ocierający się o rzeczywistość.

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Kadr tygodnia: At close range (1986)

Brad Sr.: Most people that drive thru here, they see farms, houses and fields, and... shit. I see money. Everywhere I go, I see money. I see things that can move. Anything can move has got my name writ' on it.

Kislorod (2009)

Na wielu współczesnych wieczorkach poetyckich ogarnia słuchaczy żal, że autorzy przestali już zadawać sobie trud skrywania haniebnego braku treści obecnością rymów. To samo uczucie towarzyszy projekcji najnowszego filmu Iwana Wyrypajewa "Tlen". Zdobywca nagrody publiczności na ubiegłorocznym festiwalu Era Nowe Horyzonty jest smutnym świadectwem granic filmowego eksperymentu. "Tlen" składa się z dziesięciu segmentów, piosenek podanych w teledyskowej formie. Tekstem do współczesnej, rozrywkowej muzyki elektronicznej są monologi dwojga narratorów, w których wcielają się Karolina Gruszka oraz Aleksei Filimonov. Opowiadają oni historię dwojga bohaterów odtwarzanych przez tych samych aktorów. W pierwszej sekwencji poznajemy mężczyznę, który wiedziony wielką namiętnością do rudowłosej Saszy, zgładził łopatą swoją żonę. Mężczyzna pochodzi z ludu i zamieszkuje na wsi. W drugim utorze jesteśmy świadkami narodzin tego fatalnego w skutkach romansu u stóp pomnika "znanego p

Halloween (1978)

Michael Myers. Sześcioletni chłopiec, który w noc halloween z niewytłumaczalnych przyczyn z zimną krwią zamordował swoją starszą siostrę. Dziecko, którego twarz przestała okazywać jakiekolwiek emocje. Beznadziejny przypadek, który nie poddawał się żadnej znanej psychiatrii terapii. Psychopata, który piętnaście lat po popełnionej zbrodni ucieka ze szpitala. Wcielony Boogeyman. Zrealizowane pod koniec lat siedemdziesiątych "Halloween" Johna Carpentera oraz "Teksańska Masakra Piłą Mechaniczną" Tobe Hoopera otworzyły nowy rozdział w historii horroru. Dotychczas losy ludzkości zależały między innymi od szlachetnego Gregory'ego Pecka ( Omen ) czy sędziwego Maxa von Sydowa ( Egzorcysta ). Tymczasem, poczynając od następnej dekady, ciężar kina grozy spocznie niemal wyłącznie na barkach grup nastolatków zmuszonych do konfrontacji z zamaskowanym mordercą. Zaraz po Michaelu Myersie na ekranach kin pojawią się Jason Voorhees ( Piątek Trzynastego ) czy Freddie Kruegger ( K